Darejka

Złota moneta ze starożytnej Persji, datowana na V wiek p.n.e. Jej nazwa pochodzi od imienia sławnego perskiego króla Dariusza I Wielkiego z dynastii Achemenidów, który jako pierwszy zaczął wybijać takie złote statery (nominały monet). Niektórzy jednak wywodzą ją od staroperskiego *dari- oznaczającego złoto. Na awersie widać postać biegnącego w prawo łucznika w  ceremonialnych perskich szatach i tradycyjnym nakryciu głowy, zwanym niekiedy koroną zębcową. Jest to symboliczny, umowny i stylizowany wizerunek Wielkiego Króla czy też Króla Królów – obydwa te tytuły tradycyjnie należały do perskiego władcy. W tym wypadku jednak nie można mieć pewności, że był nim Dariusz, bowiem ten typ darejki, na której władca wyposażony jest w łuk i włócznię (tzw. typ III), numizmatycy datują na około 485 rok p.n.e., a więc koniec panowania Dariusza Wielkiego i początek panowania jego syna oraz następcy –  Kserksesa I.

Rewers monety stanowi tzw. quadratum incusum (kwadrat wgłębiony) w swojej najprostszej, najstarszej formie. Nieregularny kształt jest odwzorowaniem dolnego stempla, na którym kładziono bryłkę przed uderzeniem górnego stempla. Powierzchnia dolnego stempla była celowo nierówna, aby bryłka nie przemieszczała się w sposób uniemożliwiający przybicie stempla awersu. Mimo że w owym czasie na monetach sąsiadujących z Persją Greków małoazjatyckich kwadrat wgłębiony miał już regularną formę skrzydeł wiatraka, swastyki czy nawet konkretnego wizerunku, Persowie do końca emisji darejek zachowali jego archaiczny nieregularny kształt.